سیستم اموزش بازیگری استانیسلاوسکی

استانیسلاوسکی سیستم آموزش بازیگری خویش را در مجموعه ای تحت عنوان «هفت پله کمال» تقسیم می کند که عبارتند از:

1- تمرکز 2- هوشیاری ذهنی 3- جرات 4- آرامش 5- کنش قهرمانانه 6- اصالت ذهنی 7- شادی

در این سیستم بازیگران جدا از پیمودن این هفت پله از لحاظ صوتی، کلامی، حرکات آکروباتیک، با رقص و شمشیر بازی، تعلیمات همه جانبه می دیدند.

برای کشف نقش باید از بیرون شروع کرد

1- علت اینکه باید از بیرون شروع کرد این است که اعمال بیرونی قابل رویت و برای هنرپیشه قابل لمس باشد.

2- باید در روان نقش مسلط شد. مهمترین کار هنرپیشه بر روی صحنه، تسلط بر درون نقش است که ابتدا باید اعمال بیرونی را تبدیل به عادت کرد.

3- حتی نقشهای غیر حقیقی باید در حد حقیقی بودن تجسم شوند تا حس ایمان (ایمان به نقش) در هنر پیشه برای آفرینششان بیدار شود. مثلا در نمایشنامه هملت، روح پدر هملت نباید غیر حقیقی تجسم شود.

4- قدرت تجسم در بوجود آمدن نیروی خلاقه هنرمند نقش اساسی دارد. هنرپیشه در این نقش باید از خود بپرسد: « اگر» من در این وضیعت بخصوص قرار می گرفتم چه می کردم! و با این سئوال تخیلش را به کار می اندازد ودر نتیجه موفق به کار خلاقه می شود.

5- انجام رفتارهای ظاهری مثل پیاده کردن نت بر نوار موسیقی است در حالی که نوازنده باید علاوه بر پیاده کردن نت تمام وجودش را در این کار بگذارد.

6- مهمترین اعمال و رفتار برای ما هستند که سر منشا آنها زندگی درون نقش است.

7- برای درک شخصیت غیر واقعی می توانیم یک شخص واقعی را تصور کنیم که ما را به یک میعادگاه سری می خواند. وقتی این تعریف را با توصیف اودر ارتباط با حقیقی جلوه دادن شبه هملت بزرگ، مقایسه می کنیم به راز کار استانیسلاوسکی پی می بریم. یعنی وضیعت داده شده توسط شکسپیر و چیزی که ما تصویر کرده ایم. تفاوت کار شکسپیر و استانیسلاوسکی آن است که وضعیت شکسپیر غیر قابل پذیرفتن است و وضعیت تصور شده پذیرفتنی است. کار هنرپیشه آن است که این اتفاقات و حالات را با نیروی خلاقه بیافریند.

درک متن توسط هنرپیشه

درک متن مثل حضور در اتاق تاریکی است که از روزنه هایش نور به درون می تابد تا طرح اشیای موجود در اتاق را تشخیص دهید و هر چه این روزنه ها بیشتر شود اشعه نور بیشتری به اتاق تابیده می شود. وقتی که شما درها و پنجره ها را باز کنید اشعه نور اتاق را کاملا روشن می سازد و تاریکی را که حاکم بود به کلی از بین میبرد.

کورسوهای نور، همان لحظات فهمیده شده توسط هنر پیشه است و درک نمایشنامه به مرور پیوستن آن کورسوها و باز شدن نهایی درها و پنجرههاست.

اگر در اولین مرحله آشنایی با نقش تمام نقش در نمایشنامه که با تصورات بسیار افریده شده به طور کامل فهمیده شود، در صورت وقوع چنین معجزه ای، به هیچ سیستم و روشی احتیاج نیست و باید آنها را کنار گذاشت و خود را به طبیعت سپرد.

هیچ چیز آسانتر از آن نیست که نمایشنامه را از بر کنند و یک دکور قشنگ هم بسازند و بعد این نمایشنامه از حفظ شده را در این دکور قشنگ جلوی تماشاگران با بازی کلیشه ای از حفظ بخوانند. به یک چنین اجرایی نمی توان کار هنری نام داد. بلکه فقط می توان گفت که چیزی در حد انجام وظیفه و اجرای یک کار محول شده به یک عده بوده است.

استانیسلاوسکی که اتکای اصلی اش در قدرت تجسم و در نتیجه نیروی خلاقه هنرمند است می گوید: « قدرت تجسم در بوجود آمدن نیروی خلاقه هنرمند نقش اساسی دارد. اگر هنرپیشه ای قدرت تخیل نداشته باشد به این معنا خواهد بود که کار خلاقه نمی تواند انجام دهد و در دست کارگردان مانند مهره بی اراده شطرنج است که روی صحنه حرکت داده می شود.»

استانیسلاوسکی همیشه برای استقلال قدرت خلاقه هنرپیشه ناراحت بود که نکند مورد فشار کارگردان مستبد قرار گیرد و ناگزیر به قبول نظریات غریب و نامفهوم کارگردان مستبد در مورد نمایشنامه ونقش گردد. او درباره وظیفه کارگردان در رابطه با هنر پیشه چنین می گوید:« وظیفه کارگردان آن است که مواد وعوامل موجود در نقش و تشکیل دهنده آن را با دقت ودلسوزی در وجود وروان هنر پیشه بیابد ونمود دهد، نه اینکه سعی کند این مواد را از خارج به درون هنرپیشه، به زور رسوخ دهد» او اغلب کارگردان را با یک باغبان مقایسه می کند که سعی دارد درختان میوه را خوب پرورش دهد تا خوب ثمر دهند نه اینکه خودش میوه بیافریند.

استانیسلاوسکی برای اولین برخورد هنر پیشه با نقش اهمیت بسیاری قائل است. او می گوید:« لحظه آشنایی هنر پیشه بانقش را می توان با لحظه آشنایی و اولین برخورد مرد با زنی که در آینده به همسری اش در خواهد آمد مقایسه کرد که لحظه ای فراموش نشدنی است. اولین اثر، درلحظه آشنایی با نقش در هنرمند تاثیری قطعی دارد واز بین بردنشان امکان پذیر نیست. این اولین برخورد مرکز احساس خلاقه هنرمند می گردد و اولین پله آفرینندگی است.»

 

وبلاگ شخصی حسین غایبی شباهنگ...